تحلیل گفتمان سیاسی رمان «تنگسیر» صادق چوبک

پژوهش حاضر با استفاده از نظریات متفکرانی هم‌چون وسنو، کالینز، باختین، معدل و با کمک روش سه‌سطحی فرکلاف، به تحلیل گفتمان سیاسی تنگسیر صادق چوبک پرداخته است. پرسش تحقیق حاضر، آن است که چگونه می‌توان این اثر را در نظم گفتمان سیاسی، به‌مثابه گفتمان، تلقی نمود و محتوای این گفتمان، چه‌گونه، شکل‌گرفته است؟ در این راستا، پس از تحلیل سطوح توصیفی و تفسیری گفتمان سیاسی آن، با تاکید بر فرضیه‌های پنج‌گانه، به مطالعه‌ی عوامل تاثیرگذار بر محتوای گفتمان مذکور پرداخته شده است. مهم‌ترین یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که براساس افق اجتماعی سال‌های نخستین دهه‌ی چهل، مبارزه به گفتمان حاکم، در دستور کار نویسنده قرار داشته است. این اثر ادبی، نه‌تنها در تقابل گفت‌وگویی با گفتمان حاکم، بلکه در گفت‌وگو با سایر گفتمان‌های موجود آن زمانه، شکل گرفته است. جهان اید‌ئولوژیکی حاکم بر آن دوران و منافع گروه‌ها و گفتمان‌های رقیب، به محتوای تنگسیر، جهت‌گیری خاصی داده است و به همین دلیل، کم‌ترین اثر را از سرمایه‌ی فرهنگی چوبک پذیرفته است، و برخلاف اغلب آثار وی، اثری متعهدانه و کاملا سیاسی، قلمداد می‌شود.